Trwa ładowanie...
Zaloguj
Notowania
Przejdź na

Prawo do zdjęcia. Kiedy trzeba mieć licencję od fotografa?

0
Podziel się:

Przeniesienie praw autorskich majątkowych czyli praw do korzystania z utworu i rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji winno nastąpić na piśmie.

Prawo do zdjęcia. Kiedy trzeba mieć licencję od fotografa?

Dobre zdjęcie to nie wszystko - taki wniosek dla każdego z nas można wyciągnąć z wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 29 stycznia 2015 roku (sygn. akt I ACa 731/14). Sąd rozstrzygnął spór o wynagrodzenie pomiędzy autorem zdjęcia a wydawcą portalu internetowego, który zdjęcie wydrukował, otrzymując je wcześniej od innej osoby.

Stosunki prawne łączące strony sporu w analizowanym stanie faktycznym były dość zawiłe, upraszczając zaś - dotyczyły m.in. relacji autor - kontrahent, kontrahent - wydawca, kwalifikacji danego zdjęcia jako utworu oraz zakresu przenoszonych praw autorskich.

Na tle stanu faktycznego, który legł u podstaw wyroku sądu można dostrzec pewne powtarzalne konsekwencje dla wszystkich, którzy korzystają z usług fotografa. Z chwilą bowiem kiedy fotografia nie jest fotografią np. paszportową, czy _ stricte _ reporterską, otwiera się przestrzeń dla dyskusji o wzajemnych prawach i obowiązkach między autorem zdjęcia, najczęściej fotografem a osobą która to zdjęcie od autora nabywa.

Sąd stanął na stanowisku, że ochronie prawno-autorskiej podlega fotografia, którą cechują elementy twórcze, choćby na minimalnym poziomie, natomiast ochronie takiej może nie podlegać zdjęcie czysto rejestracyjne, które jednak w pewnych okolicznościach może również zostać uznane za utwór, co zdarzyło się w rozpoznawanej sprawie.

Za elementy o naturze techniczno-faktycznej, mieszczące się w czynnościach fotografa, a które mogą przesądzić o charakterze danego wytworu jako utworu w rozumieniu ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (UPrA), najczęściej wymienia się:

  • dobór technicznych parametrów urządzenia fotografującego,
    • dobór chwili czyli świadomy wybór momentu fotografowania,
    • dobór położenia fotografowanego obiektu,
    • dobór ujęcia,
    • scenografia,
    • zabiegi związane z samym fotografowanym obiektem,
    • obróbka wytworu poprzez kadrowanie,
    • retusz, korekty,
    • ustawienie punktu widzenia, oświetlenia, ustalenia głębi, ostrości i perspektywy,
    • zastosowania efektów specjalnych
    • oraz zabiegi zmierzające do nadania fotografii określonego charakteru.

Jeżeli zatem pojawiamy się u fotografa po inne zdjęcie niż paszportowe warto uregulować sytuację prawną takiej fotografii zawczasu, ponieważ sama zapłata wynagrodzenia za usługę fotografa i odebranie od niego zdjęcia nie rozwiązuje szeregu istotnych spraw, ważkich dla nabywcy utworu, zakładając, iż dany wytwór nie wyląduje głęboko w szufladzie, i będzie wykorzystany inaczej niż na dozwolony użytek osobisty w rozumieniu przepisu art. 23 UPrA. Na co zatem należy zwrócić uwagę?

Przeniesienie praw autorskich majątkowych czyli praw do korzystania z utworu i rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji winno nastąpić na piśmie, dzięki temu raz zapłacone wynagrodzenie będzie ostatnim wynagrodzeniem fotografa za wykonanie usługi, z zastrzeżeniem wykonywania praw zależnych. Warto zatem zastanowić się, po co nam dana fotografia i do czego będziemy ją wykorzystywać, im więcej zostanie uregulowanych tzw. pól eksploatacji tym większa będzie swoboda kontrahenta fotografa przy wykorzystywaniu utworu.

Jeżeli fotograf nie będzie skłonny do przeniesienia na nabywcę utworu wszelkich praw autorskich majątkowych, bez względu na przyczynę, warto pomyśleć o uzyskaniu licencji od fotografa, czyli instytucji pozwalającej na korzystanie z utworu na wymienionych w umowie polach eksploatacji z określeniem zakresu, miejsca i czasu tego korzystania, co wynika z treści przepisu art. 67 UPrA.

Nie bez znaczenia pozostaje również zapewnienie nabywcy utworu prawa do udzielenia dalszych licencji innym podmiotom, którym z różnych powodów taki nabywca chciałby udostępnić wytwór o charakterze utworu. Zabieg taki pozwoli na przyszłość uniknąć kolejnej dyskusji z fotografem, który co do zasady ma prawo dbać o swoje interesy i jest w równym stopniu z nabywcą wytworu zainteresowany losami zdjęcia. Udając się do fotografa po zdjęcie, które chcemy wykorzystywać w innym niż użytek osobisty czy też dozwolony użytek publiczny charakterze, koniecznie trzeba zadbać o prawo do dokonywania zmian w utworze, tym bardziej gdy można go kwalifikować jako utwór w rozumieniu UPrA.

Prawo do zmiany mieści się w konstrukcji instytucji wykonywania praw autorskich zależnych, o których mowa w przepisach art. 2 i 46 UPrA. Ogólnie rzecz ujmując autorskie prawo zależne to m.in. prawo do opracowania (przerabiania) cudzego utworu. Pod pojęciem opracowania utworu można rozumieć w szczególności tłumaczenie, przeróbkę czy adaptację przeprowadzoną bez uszczerbku dla praw autorskich do utworu oryginalnego. Takie uprawnienie do wykonywania autorskich praw zależnych musi zostać umieszczone w umowie łączącej fotografa z kontrahentem wprost, w przeciwnym bowiem razie, to fotograf, a nie kontrahent będzie miał swobodę co do decyzji czy i na jakich warunkach można przerabiać dany utwór.

Czy zawsze warto podpisywać umowę z fotografem? Nie, jeśli chcemy wykorzystywać fotografię wyłącznie na użytek osobisty lub/i dozwolony użytek publiczny. W takim przypadku nasze relacje z fotografem mogą wyglądać jak dotychczas i nie jest nam niezbędna umowa, jeżeli chcemy nasze zdjęcie zachować dla wąskiego grona osób względnie wykorzystać podczas ceremonii religijnej. Zgodnie z przepisem art. 23 UPrA bez zezwolenia twórcy, wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego, co czasem może pozwalać na wykorzystywanie utworu również w zawodowym zakresie, o ile sprowadza się to do korzystania z pojedynczych egzemplarzy utworu przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.

Zakres pojęcia dozwolonego użytku publicznego definiuje przepis art. 31 UPrA, zgodnie z którym: _ wolno nieodpłatnie wykonywać publicznie rozpowszechnione utwory podczas ceremonii religijnych, imprez szkolnych i akademickich lub oficjalnych uroczystości państwowych, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie pośrednio lub bezpośrednio korzyści majątkowych i artyści wykonawcy nie otrzymują wynagrodzenia, z wyłączeniem imprez reklamowych, promocyjnych lub wyborczych _.

Reasumując wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z pewnością pomoże zrozumieć wątpliwości prawne jakie zachodzą w relacjach fotograf - kontrahent, zwłaszcza w obrocie gospodarczym. Wyrok ten niejako potwierdza również, iż o własne interesy warto zadbać już na wstępnym etapie transakcji, również z fotografem.

Czytaj więcej w Money.pl
[ ( http://static1.money.pl/i/h/93/m262493.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/ochrona-prawnoautorska---jakie-dziela,59,0,1746235.html#utm_source=money.pl&utm_medium=referral&utm_term=redakcja&utm_campaign=box-podobne) Przeróbka też podlega ochronie prawnej Przeróbka, czyli dzieło inspirowane innym utworem, może również być pełnoprawnym utworem i podlegać równorzędnej ochronie co pierwowzór.
[ ( http://static1.money.pl/i/h/119/m249719.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/prawa-autorskie-projektanta---jaka-ochrone,177,0,1711793.html#utm_source=money.pl&utm_medium=referral&utm_term=redakcja&utm_campaign=box-podobne) Zamawiasz projekt budowlany? Pamiętaj o... Zgodnie z prawem, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, nabycie od twórcy egzemplarza projektu architektonicznego obejmuje prawo zastosowania go tylko do jednej budowy.
[ ( http://static1.money.pl/i/h/237/m252397.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/prawa;autorskie;-;co;oznacza;w;praktyce;ich;zrzeczenie;sie,252,0,1513468.html#utm_source=money.pl&utm_medium=referral&utm_term=redakcja&utm_campaign=box-podobne) Tych praw twórca nie może się zrzec Autorskie prawa osobiste nie nikną wraz ze śmiercią twórcy, lecz podlegają ochronie przez czas nieograniczony.

Autorka jest radcą prawnym w Kancelarii Chałas i Wspólnicy

wiadmomości
kraj
gospodarka
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
KOMENTARZE
(0)