Jednym ze sposobów podziału spadku w toku postępowania sądowego, jest podział cywilny.
By doszło do podziału spadku ugodowego bądź sądowego, nastąpić musi stwierdzenie nabycia spadku. Istnieją dwa sposoby - orzeczenie sądowe i poświadczenie dziedziczenia przez notariusza - to dwa dokumenty mające taką samą doniosłość prawną i stwierdzające, kto i w jakiej części nabył spadek.
Działu spadku można dokonać w wyniku umowy między spadkobiercami albo w postępowaniu sądowym. Umowny dział spadku ma miejsce wówczas, gdy pomiędzy spadkobiercami osiągnięta została zgoda, co do sposobu podziału majątku spadkowego. Z kolei sądowy dział zachodzi wówczas, gdy między spadkobiercami istnieje spór, w jaki sposób dokonać podziału majątku.
Wspólność majątku spadkowego jest stanem z zasady przejściowym, zaś celem jest doprowadzenie do przyznania każdemu ze spadkobierców określonych dóbr i zniesienie istniejącej wspólności przez dokonanie podziału.
Dział spadku zmierza do tego, że następuje zakończenie trwania wspólności, a tym samym określenie wielkości odziedziczonego majątku spadkobierców, określa się zatem wartość całego majątku spadkowego.
Podział spadku może być dokonany na trzy sposoby:
- Przez podział fizyczny przedmiotów wchodzących w skład spadku.
- Poprzez przyznanie niektórych przedmiotów ze spadku jednemu albo niektórym spadkobiercom i obciążenie ich obowiązkiem spłaty pozostałych spadkobierców.
- Przez tzw. podział cywilny.
Podział fizyczny oznacza, iż poszczególne przedmioty zostają podzielone i przyznane spadkobiercom według wielkości ich udziałów w spadku, określonych w dokumencie stwierdzenia nabycia spadku.
Dział spadku może być dokonany w ten sposób, że przedmioty spadkowe przypadną w całości tylko jednemu lub niektórym spadkobiercom. Wówczas spadkobiercy ci zostają obciążeni obowiązkiem spłaty pozostałych dziedziczących, stosownie do wartości ich udziałów, określonych w dokumencie stwierdzenia nabycia spadku.
Jeśli chodzi o trzeci sposób podziału spadku - podział cywilny, to podstawą do zastosowania tego rodzaju podziału w toku sprawy działowej jest albo zgodne żądanie wszystkich spadkobierców, albo sytuacja gdy żaden ze spadkobierców nie wyraża zgody na to, by przedmiot spadku jednocześnie nie dający podzielić się w naturze, został przyznany na własność.
Podział cywilny jest powszechnie uważany za bardzo niekorzystny dla uczestników postępowania działowego a to przede wszystkim z tego powodu, że ten sposób wyjścia ze współwłasności spadkowej, polegający na sprzedaży spadku i podziale uzyskanej z tej sprzedaży kwoty między spadkobierców, nigdy nie pozwoli na uzyskanie wartości, takiej jaką przyniosłaby sprzedaż na wolnym rynku. Podział sumy uzyskanej ze sprzedaży zostaje dokonany stosownie do udziałów spadkowych określonych w dokumencie stwierdzenia nabycia spadku.
Sprzedaż przedmiotu spadkowego następuje w oparciu o przepisy postępowania cywilnego, a dokładniej te regulujące postępowanie egzekucyjne. Sprzedaży dokonuje się bowiem w drodze licytacji komorniczej. Sąd nakazuje sprzedaż nieruchomości i podział kwoty uzyskanej ze sprzedaży, której dokonuje w drodze licytacji komornik. Koszty komornika są wysokie. Dla wykonania rzeczonego zobowiązania, wymagany jest operat szacunkowy, sporządzany przez rzeczoznawcę, co generuje dodatkowe koszty, nadto z operatu tego zazwyczaj wynika cena niższa od wolnorynkowej.
Czytaj więcej [ ( http://static1.money.pl/i/h/124/m112508.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/zmiany-w-prawie-spadkowym-kogo-beda,240,0,1741040.html) *Kogo dotkną zmiany w prawie spadkowym? * Zamiarem nowelizacji jest, by spadkobierca nie mógł dowolnie zaspokajać wierzycieli według własnego uznania, a wobec innych zasłaniać się wyczerpaniem spadku.
Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, pierwsza licytacja komornicza rozpoczyna się od ceny wywoławczej wynoszącej 3/4 ceny oszacowania. Druga licytacja, która odbywa się wówczas, jeżeli pierwsza nie zakończy się powodzeniem, rozpoczyna się od ceny wywoławczej wynoszącej 2/3 ceny oszacowania. Już z powyższego wynika zatem, że przy podziale cywilnym można wiele stracić przez ponoszenie między innymi kosztów postępowania, nawet więcej niż 1/3 wartości nieruchomości.
Z tej przyczyny sądy sięgają do cywilnego sposobu podziału spadku stosunkowo rzadko. Dotyczy to również samych zainteresowanych. Sądy jak i uczestnicy postępowania, często decydują się w pierwszej kolejności zawiesić postępowanie na jakiś czas, w którym zainteresowani mogliby spróbować porozumieć się co do sprzedaży wspólnej nieruchomości bez sięgania do tego nieatrakcyjnej opcji podziału.
W praktyce zatem zastosowanie podziału cywilnego wynika z braku zapotrzebowania na dany przedmiot przez któregokolwiek ze spadkobierców, lub też żaden z nich nie ma możliwości spłaty pozostałych.
Sądy postanawiając o sprzedaży publicznej przedmiotu spadkowego, obok tego rozstrzygnięcia podejmują też decyzję o wzajemnych roszczeniach spadkobierców. Zdarza się więc, że procedowanie, co do tej drugiej kwestii, pozostawia się do czasu dokonania sprzedaży przedmiotu spadkowego, a do tego momentu postępowanie sądowe jest zawieszane. Wybór rozwiązania zależy od danego składu sędziowskiego.
Czytaj więcej w Money.pl | |
---|---|
Jak przygotować dziedziczenie firmy? Niewłaściwie przygotowana sukcesja bądź nagła śmierć osoby prowadzącej firmę może spowodować upadek rodzinnego biznesu. | |
Dziedziczysz spadek? Zobacz za co zapłacisz Niektórych kosztów związanych z byciem spadkobiercą uniknąć się nie da. Innych, jak np. odziedziczenia długów spadkowych - można uniknąć. | |
Problemy z dziedziczeniem udziałów w firmie Może okazać się, że w momencie gdy spadkobierca dowie się, że odziedziczył firmę, jej długi są ogromne, a jej wartość znikoma. |
Autorka jest adwokatem w Kancelarii Hejnar-Zawisza w Warszawie