Trwa ładowanie...
Zaloguj
Notowania
Przejdź na
aktualizacja

Opieka nad ubezwłasnowolnionym. Jakie obowiązki ma opiekun?

1
Podziel się:

Sąd opiekuńczy może zobowiązać opiekuna do złożenia do depozytu sądowego kosztowności, papierów wartościowych i innych dokumentów należących do ubezwłasnowolnionego.

Opieka nad ubezwłasnowolnionym. Jakie obowiązki ma opiekun?

Opiekun ustanowiony przez sąd, w tym dla osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie, jest obowiązany wykonywać swe czynności mając na uwadze przede wszystkim dobro podopiecznego oraz interes społeczny. Piecza sprawowana przez opiekuna podlega nadzorowi sądu opiekuńczego.

Dla ubezwłasnowolnionej całkowicie osoby dorosłej lub małoletniej, która ukończyła 13 lat, a niepozostającej pod władzą rodzicielską, ustanawia się opiekę. Opiekun takiej osoby jest jej przedstawicielem ustawowym. Sprawy o ubezwłasnowolnienie rozpoznaje właściwy sąd okręgowy, w składzie trzech sędziów zawodowych. Obowiązkiem sądu orzekającego ubezwłasnowolnienie jest przesłanie odpisu prawomocnego postanowienia sądowi opiekuńczemu, który wszczyna z urzędu postępowanie o ustanowienie opieki. Jeżeli wzgląd na dobro pozostającego pod opieką nie stoi temu na przeszkodzie, opiekunem ubezwłasnowolnionego całkowicie powinien być ustanowiony przede wszystkim jego małżonek, a gdy jego brak - jego ojciec lub matka.

Podstawowe obowiązki opiekuna dotyczą pieczy nad podopiecznym, zarządu nad jego majątkiem oraz reprezentowania go wobec osób trzecich, w tym w dokonywania czynności prawnych oraz składania oświadczeń woli. Czynności prawne dokonane przez osoby ubezwłasnowolnione są całkowicie nieważne, nie rodzą zatem żadnych skutków prawnych. Zakaz nie dotyczy umów zawieranych w drobnych sprawach życia codziennego, o ile nie krzywdzą całkowicie ubezwłasnowolnionego (np. drobne zakupy spożywcze).

Opiekun podlega nadzorowi sądu opiekuńczego, a nadzór ten ma charakter stały. Opiekun zobowiązany jest uzyskiwać zgodę we wszystkich ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku ubezwłasnowolnionego. Brak zamkniętego katalogu tych spraw, ale z pewnością należą do nich te, które mogą wpływać znacząco na majątek podopiecznego, na jego obowiązki, jego życie i zdrowie. Mogą to być zatem np.:

  • nabycie, zbycie, obciążenie nieruchomości oraz praw na nieruchomości,
  • zaciągnięcie, udzielenie pożyczki,
  • dokonanie darowizn,
  • zrzeczenie się dziedziczenia,
  • odrzucenie spadku,
  • wniosek o umieszczenie podopiecznego w domu pomocy społecznej.

Opiekun nie może reprezentować osób pozostających pod jego opieką: przy czynnościach prawnych między tymi osobami, przy czynnościach prawnych między jedną z tych osób a opiekunem albo jego małżonkiem, zstępnymi, wstępnymi lub rodzeństwem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz osoby pozostającej pod opieką.

Opiekun obowiązany jest, tuż po objęciu opieki, sporządzić inwentarz majątku osoby pozostającej pod opieką i przedstawić go sądowi opiekuńczemu, jedynie jeśli majątek jest nieznaczny, sąd może od takiego obowiązku zwolnić opiekuna. Prawo nie precyzuje sposobu sporządzenia takiego inwentarza, jednak zawsze musi on określać stan i skład majątku całkowicie ubezwłasnowolnionego.

Sąd opiekuńczy może zobowiązać opiekuna do złożenia do depozytu sądowego kosztowności, papierów wartościowych i innych dokumentów należących do pozostającego pod opieką. Przedmioty te nie mogą być odebrane bez zezwolenia sądu opiekuńczego. Gotówka pozostającego pod opieką, jeżeli nie jest potrzebna do zaspokajania uzasadnionych potrzeb, powinna być złożona przez opiekuna w instytucji bankowej. Opiekun może podejmować ulokowaną gotówkę tylko za zezwoleniem sądu opiekuńczego.

Opieka za darmo?

Opiekun może ubiegać się o przyznanie mu przez sąd wynagrodzenia: okresowego albo jednorazowego w dniu ustania opieki lub zwolnienia go od niej. Wynagrodzenia nie przyznaje się, jeżeli nakład pracy opiekuna jest nieznaczny. Wynagrodzenie pokrywane jest z dochodów lub z majątku osoby, dla której opieka została ustanowiona, a jeżeli nie ma ona odpowiednich dochodów lub majątku - ze środków publicznych na podstawie przepisów o pomocy społecznej. Opiekun może też żądać od pozostającego pod opieką zwrotu nakładów i wydatków, związanych ze sprawowaniem opieki, ponieważ ich ponoszenie nie jest obowiązkiem opiekuna.

Sąd opiekuńczy wykonuje nadzór nad sprawowaniem opieki, zaznajamiając się na bieżąco z działalnością opiekuna oraz udzielając mu wskazówek i poleceń. Sąd może też żądać od opiekuna wyjaśnień we wszelkich sprawach należących do zakresu opieki oraz przedstawiania dokumentów związanych z jej sprawowaniem.

Opiekun obowiązany jest, w terminach oznaczonych przez sąd opiekuńczy, nie rzadziej niż co roku, składać temu sądowi sprawozdania dotyczące osoby pozostającego pod opieką oraz rachunki z zarządu jego majątkiem. Jest to obowiązek, od którego nie może on zostać zwolniony. Sąd może też zobowiązać opiekuna do częstszego składania sprawozdań, w określonych terminach, jeżeli uzna to za potrzebne w danej sprawie. Sprawozdanie powinno obejmować dane dotyczące miedzy innymi stanu zdrowia, warunków materialnych podopiecznego oraz zestawienie dochodów i wydatków go dotyczących.

Sąd może ingerować w sprawowanie opieki jeśli okaże się, że opiekun nie wykonuje właściwie swych obowiązków. Opiekun jest zobowiązany wykonywać zarządzenia sądu. Jeśli tego nie czyni sąd opiekuńczy może wymierzyć opiekunowi grzywnę, w kwocie do 5 tys. zł

Z ważnych powodów sąd opiekuńczy może na żądanie opiekuna zwolnić go z opieki. Sąd zrobi to, jeżeli z powodu przeszkód faktycznych lub prawnych opiekun jest niezdolny do sprawowania opieki albo dopuszcza się czynów lub zaniedbań, które naruszają dobro pozostającego podopiecznego. Sąd w powyższych kwestiach, przed powzięciem decyzji, dokonuje w każdej konkretnej sprawie oceny, mając na uwadze dobro osoby ubezwłasnowolnionej.

Jeżeli w chwili ustania opieki zachodzi przeszkoda do natychmiastowego przejęcia zarządu majątkiem przez osobę, która pozostawała pod opieką, albo przez jej przedstawiciela ustawowego lub spadkobierców, opiekun obowiązany jest nadal prowadzić pilne sprawy związane z zarządem majątku, chyba że sąd opiekuńczy postanowi inaczej. W razie zwolnienia opiekuna lub ustania opieki opiekun obowiązany jest złożyć w ciągu trzech miesięcy rachunek końcowy z zarządu majątkiem.

Opieka nad ubezwłasnowolnionym całkowicie ustaje z mocy prawa w razie uchylenia ubezwłasnowolnienia lub zmiany ubezwłasnowolnienia całkowitego na częściowe oraz w razie śmierci ubezwłasnowolnionego. Sąd uchyla ubezwłasnowolnienie, gdy stwierdzi, że ustały przyczyny, dla których je orzeczono, kolejno doręcza odpis postanowienia sądowi opiekuńczemu w celu umorzenia postępowania dotyczącego opieki.

Czytaj więcej w Money.pl
Kiedy sąd może uwzględnić zdanie dziecka? Sąd stosownie do okoliczności, rozwoju umysłowego, stanu zdrowia i stopnia dojrzałości dziecka uwzględni jego zdanie i rozsądne życzenia.
Kogo dotkną zmiany w prawie spadkowym? Zamiarem nowelizacji jest, by spadkobierca nie mógł dowolnie zaspokajać wierzycieli według własnego uznania, a wobec innych zasłaniać się wyczerpaniem spadku.
Jakie prawo do spadku ma wydziedziczony? Zachowek przysługuje zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby uprawnieni do dziedziczenia po spadkobiercy na podstawie ustawy.

Autorka jest adwokatem w Kancelarii Hejnar-Zawisza w Warszawie

wiadmomości
kraj
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
KOMENTARZE
(1)
Afa
rok temu
Czy jak brat jest w szpitalu a mama jest prawnym opiekunem to czy mama musi być z bratem 24h w szpitalu